ZAINTERESOWANIA NAUKOWE

- rozwój polszczyzny poza granicami kraju, w szczególności na dawnych Kresach północno-wschodnich: na Litwie, Łotwie, Białorusi;

- kontakty języka polskiego z innymi językami, zwłaszcza kontakty polsko-rosyjskie, polsko-litewskie i polsko-białoruskie na obszarze dawnego Księstwa Litewskiego;

- polska leksykografia gwarowa dawna i współczesna,

- dialektologia polska, w szczególności współczesny stan gwar ludowych,

- rozwój historyczny języka polskiego, zwłaszcza w sferze słownictwa (zapożyczenia łacińskie, wschodniosłowiańskie, włoskie w języku polskim);

- zróżnicowanie regionalne dawnej i współczesnej polszczyzny;

- stylistyka i retoryka,

- onomastyka, zwłaszcza nazwiska i nazwy miejscowe na pograniczach językowych i kulturowych,

- historia językoznawstwa (np. rola Jana Karłowicza w nauce polskiej)

- język autorów (Henryk Sienkiewicz, Jan Lam, Michał Czajkowski, Antanas Baranauskas),

- zagadnienia normatywne; zwłaszcza dotyczące polszczyzny poza granicami kraju.

 

PRZEBIEG KARIERY NAUKOWEJ, ZATRUDNIENIE

Rok uzyskania tytułu profesora – 2012

Książka Polska leksykografia gwarowa, Wydział Polonistyki, Warszawa 2011, ss. 432.

Rok uzyskania stopnia doktora habilitowanego – 2002

Rozprawa habilitacyjna: Gwary polskie na Kowieńszczyźnie, Wydawnictwo Aušra, Warszawa – Puńsk 2002, ss. 425.

Rok uzyskania stopnia doktora – 1995

Rozprawa doktorska: Wpływy języka rosyjskiego na w zakresie słownictwa na polszczyznę okresu zaborów (na podstawie prasy warszawskiej z lat 1795-1918) napisana w Instytucie Języka Polskiego UW pod kierunkiem prof. dra hab. Stanisława Dubisza, kmpis, ss. 367.

Zatrudnienie – od roku 1988 na Uniwersytecie Warszawskim, obecnie zatrudniona na stanowisku profesor zw. w Instytucie Języka Polskiego na Wydziale Polonistyki UW.  

W latach 1995-2000 – wykładowca na Uniwersytecie Wileńskim (Wilno, Litwa), dodatkowo w roku 1995/1996 -  na Wileńskim Uniwersytecie Pedagogicznym (delegacja MNiE)

W roku ak. 2011/2012 – profesor wizytujący na Uniwersytecie Wileńskim.

W latach 2001-2018 – wyjazdy krótkoterminowe na wykłady w Katedrze Filologii Polskiej Uniwersytetu Wileńskiego, od roku 2007 w ramach programu Erasmus-Socrates (profesor wizytujący)

W latach 2005, 2007, 2011, 2013 – wyjazdy krótkoterminowe na wykłady w Centrum Slawistycznym Państwowego Uniwersytetu Białoruskiego w Mińsku, Białoruś (profesor wizytujący).

 

DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA, DYDAKTYCZNA I ORGANIZACYJNA

Funkcje pełnione na Uniwersytecie Warszawskim

- Członek Komisji Certyfikacyjnej (rektorskiej) od r. 2016

- Prodziekan ds. rozwoju kadry naukowej – lata 2012-2016

- Kierownik Zakładu Historii Języka Polskiego i Dialektologii UW – lata 2000-2012

- Członek Komisji Kadrowej do r. 2012

- Członek Rady Wydziału Polonistyki UW (lata 2005-2008, 2012-2016, od r. 2020 – )

- Pełnomocnik Dziekana ds. studenckich na Wydziale Polonistyki UW w latach 1991-1995

Udział w pracach rad naukowych, kolegiów redakcyjnych

- Członek Rady Naukowej Instytutu Języka Polskiego UW

- „Prace Filologiczne” – redaktor naczelny – od roku 2005

- „Slavistica Vilnensis” – członek Rady Naukowej czasopisma (Wilno, Litwa)

- „Gwary dziś”  – członek Rady Naukowej czasopisma (Poznań)

- „Studia Łomżyńskie” – członek Rady Naukowej czasopisma (Łomża)

- „Studia Elbląskie” – członek Rady Naukowej czasopisma (Elbląg)

- Redaktor naczelny serii Biblioteka „Prac Filologicznych” (Warszawa, UW)

- Współredaktor serii „Studia Gwaroznawcze”  (Łomża)

- Członek Komitetu Redakcyjnego 4 serii – „Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce i jego ochrona”;  „Prace Językoznawcze Instytutu Filologii Polskiej UKSW”; „Gwary Mazowsza, Podlasia i Suwalszczyzny”, „Suwalszczanie o swojej przeszłości”

Współpraca z instytucjami, organizacjami i towarzystwami naukowymi

Udział w pracach komitetów naukowych PAN, innych organów i ciał opiniodawczych

Członek specjalista Komitetu Językoznawstwa PAN – 2015-2019

Członek Komisji Dialektologicznej przy Międzynarodowym Komitecie Slawistów

Członek Zespołu Języka Polskiego poza Granicami Kraju przy Radzie Języka Polskiego

Ekspert – członek Rady ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego przy Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego – lata 2012-2017

Członek Zespołu ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego – lata 2010-2012

Działalność w międzynarodowych i krajowych towarzystwach i organizacjach naukowych:

Towarzystwo Kultury Języka – od r. 2002 wiceprzewodnicząca oddziału warszawskiego, członek Zarządu, od roku 2007 członek Prezydium TKJ, członek Sekcji Gwaroznawczej

Towarzystwo Naukowe Warszawskie – r. 2008 – członek korespondent, r. 2010 – członek zwyczajny, w latach 2012-2014 sekretarz Wydziału I; w latach 2014-2016 zastępca sekretarza generalnego, członek Prezydium TNW

Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów – członek (w latach 2011-2013 prezes ŁTN)

Uczestnictwo w pracach Komisji Oceniającej Olimpiady Literatury i Języka Polskiego

 Uczestnictwo w pracach Komisji Oceniającej Olimpiady Literatury i Języka Polskiego na szczeblu centralnym w Warszawie od r. 1993, w latach 1997-2000 także udział w pracach Komisji Oceniającej  Republikańskiej Olimpiady Literatury i Języka Polskiego na Litwie - członek komisji (1997, 1998, 2000), przewodnicząca komisji (1999).

Współpraca z zagranicą

Staże i wyjazdy zagraniczne – Litwa –  Wilno (Uniwersytet Wileński – wykładowca i profesor wizytujący w latach 1995-2000, 2011/2012, wyjazdy krótkookresowe w ramach Erasmus), Białoruś – Mińsk, Ukraina – Lwów.

Współpraca z Centrum Polonistycznym Uniwersytetu Wileńskiego w organizacji ekspedycji dialektologicznych w latach 2001-2012, w latach 2011-2015 w projekcie badawczym dotyczącym roli Jana Karłowicza jako animatora życia naukowego i kulturalnego na przełomie XIX i XX wieku, w opracowywaniu Normatywnego słownika polskich nazw miejscowych z obszaru Litwy  w latach 2017-2018 i w innych inicjatywach naukowo-badawczych.

Granty, uczestnictwo w pracach zespołowych

- Od 1987 r. udział w pracach Zespołu Badań Języka Środowisk Polonijnych PJSIJP UW.

- W latach 1998-1999 kierownik tematu finansowanego przez MEN (dotacja celowa) „Język uczniów polskojęzycznych szkół średnich na Litwie. Kultura języka polskiego”.

- Od 1999 r. udział w pracach zespołu Zakładu Historii Języka Polskiego i Dialektologii UW Analizy tekstów staropolskich (opracowanie ponad 100 haseł do słownika etymologiczno-motywacyjnego staropolszczyzny: Glosariusz staropolski – dydaktyczny słownik etymologiczny oraz artykułu poświęcony analizie języka Legendy o świętym Aleksym).

- W latach 2006-2008 kierownik zespołu opracowującego portal internetowy „Gwary polskie. Przewodnik multimedialny” w ramach zadania dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (priorytet Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa) – Tytuł projektu: Interaktywny atlas audiowizualnygwar Polski. Język - historia –kultura, nr: 5092.

 - W latach 2010-2011 kierownik zespołu opracowującego rozszerzoną wersję przewodnika multimedialnego w ramach zadania dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (priorytet Dziedzictwo kulturowe / Kultura ludowa) - wersja rozszerzona Dialektologia polska. Kompendium internetowe; tytuł projektu: Gwary polskie. Przewodnikmultimedialny – wersja rozszerzona, nr: 323/10/FPK/DIK.

- W latach 2010 – 2013 kierownik projektu badawczego własnego Język polski pogranicza litewsko-łotewsko-białoruskiego na tle innych odmian polszczyzny północnokresowej, nr N N104 056038.

- Udział w projekcie badawczym Uniwersytetu Wileńskiego pt. Janas Karlovičius - XIX ir XX a. sandūros mokslinio ir kultūrinio gyvenimo skleidėjas, grant przyznany przez: Lietuvos mokslo taryba (ang. Research Council of Lithuania), nr VAT-12012 (w ramach grantu kwerenda archiwalna w Litewskim Centralnym Archiwum Historycznym w Wilnie oraz opracowanie artykułów do czasopism i na stronę internetową).

- Udział w projekcie NCN OPUS 18:  Głuchoniemcy (Waltdeutsche): przeszłość i teraźniejszość zapomnianych społeczności lokalnych na Pogórzy Karpackim, kierownik: M. Solarz,  nr 501-D119-66-0006382.

Dorobek dydaktyczny

Prowadzone zajęcia na Uniwersytecie Warszawskim (na wszystkich typach studiów: stacjonarnych, zaocznych, podyplomowych, studiach I, II i III stopnia):

- wykłady i ćwiczenia  z historii języka polskiego, gramatyki historycznej języka polskiego, wstępu do językoznawstwa diachronicznego, dialektologii, lektury tekstów staropolskich, gramatyki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego na studiach filologia polska, specjalność literaturoznawczo-językoznawcza (także w latach wcześniejszych dla studentów logopedii, filologii ukraińskiej)

- wykłady i ćwiczenia  Język polski do końca XVI w. w kontekście kultury i Język literatury dawnej do końca XVIII w., Kontakty języka polskiego z innymi językami  (na specjalności: Literatura i język polski w dziejach kultury/cywilizacji europejskiej)

- seminaria magisterskie, licencjackie i doktorskie

- konwersatoria i wykłady monograficzne, np. Twoja mowa Cię zdradza...Zróżnicowanie współczesnej polszczyzny; Polskie nazwy własne w języku i kulturze; Rola języków obcych w rozwoju polszczyzny dawniej i dziś ; Leksykografia polska – dzieje i współczesność; Polszczyzna na Wschodzie – historia i współczesność.

Od 1 IX 1995 r. do 30 VII 2000 r. – wykładowca na Uniwersytecie Wileńskim (wykłady i ćwiczenia z historii języka polskiego, gramatyki historycznej języka polskiego, ćwiczenia z dialektologii, leksykologii i leksykografii, kultury języka polskiego, język staro-cerkiewno-słowiański, lektorat dla grupy po szkołach niepolskich, konwersatoria, seminaria licencjackie i magisterskie, wykłady dla nauczycieli szkół polskich na Litwie w Centrum Doskonalenia Zawodowego Nauczycieli).

Wypromowanych 6 doktorów, 21 recenzji w przewodach doktorskich, 12 recenzji i opinii w przewodach i postępowaniach habilitacyjnych i profesorskich.

 

WYBÓR WAŻNIEJSZYCH PUBLIKACJI

Pełny wykaz prac do pobrania: /images/uploaded_files/Wykazy prac naukowych/H. Karaś 2020 Wykaz prac chronologiczny.doc

Książki autorskie:

1. H. Karaś, Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie okresu zaborów (na podstawie prasy  warszawskiej z lat 1795-1918), Dom Wydawniczy ELIPSA,Warszawa 1996, ss. 361.

[Rec. W. Szetela, M. Szetela, Заметки на полях книги: H. Karaś, Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie okresu zaborów, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 1996, „Przegląd Rusycystyczny” 1996, z. 3-4 (75-76), s. 238-240; J. Mędelska,Halina Karaś, „Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie okresu zaborów (na podstawie prasy warszawskiej z lat 1795-1918)",  Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 1996, ss. 361;„Poradnik Językowy: 1997, z. 9, s. 67-71; B Nowowiejski, H Karaś, „Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie okresu zaborów (na podstawie prasy warszawskiej z lat 1795-1918)", Warszawa 1996:[recenzja], „Białostocczyzna” 12 (1 (45); D. Kozaryn,  Halina Karaś, „Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie okresu zaborów", Warszawa 1996:[recenzja], „Slavia Occidentalis” 55]

2. H. Karaś, Gwary polskie na Kowieńszczyźnie, Wydawnictwo „Aušra”, Warszawa-Puńsk 2002, ss. 425.

[Rec. B. Walczak, H. Karaś, Gwary polskie na Kowieńszczyźnie, Poznańskie Studia Polonistyczne, Seria Językoznawcza X (XXX), 2003, s. 300-302.; Rec. M. Piatak, Halina Karaś, Gwary polskie na Kowieńszczyźnie, Warszawa-Puńsk 2002, ss. 425,„Poradnik Językowy” 2004, z. 5, s. 71-74; Rec. E. Kwapień, O książce Haliny Karaś: „Gwary polskie na Kowieńszczyźnie, w: „Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze” 2005, pod red. S. Borawskiego i M. Hawrysz, Zielona Góra 2006, s. 327-330]

3. H. Karaś, Polska leksykografia gwarowa, Wydawnictwa Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, ss. 432.

[Rec. B. Nowowiejski, Halina Karaś, Polska leksykografia gwarowa, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, ss. 432, „Poradnik Językowy” 2013, z.  7, s. 102-106; Rec. J. Okoniowa, Halina Karaś, Polska leksykografia gwarowa, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, ss. 432. Recenzenci: Stanisław Dubisz, Barbara Falińska i Alina Kępińska „Poradnik Językowy” 2013, z.  7, s. 107-112]

4. H. Karaś, Język polski pogranicza litewsko-łotewsko-białoruskiego w świetle frekwencji cech językowych, Warszawa 2017, ss. 400, Wydawnictwo Wydziału Polonistyki UW.

[Rec. K. Rutkovska, “Slavistica Vilnensis” 63, 2018, s. 397-400]

5. H. Karaś, Gwara Bugaja na Pogórzu (gm. Biecz, pow. Gorlice), Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2020, ss. 387.

Książki współautorskie:

1. D. Adamiec, W. Decyk, S. Dubisz, H. Karaś, E. Sękowska,Słownictwo anglopolskie. Zasady i zakres opracowania leksykograficznego, pr. zb. pod red. E. Sękowskiej, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 1991, ss. 116 (współautorstwo całości publikacji).

2. S. Dubisz, H. Karaś, N. Kolis, Dialekty i gwary polskie. Leksykon Omegi, Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, Warszawa 1995, ss. 176.

3. Karaś H., K. Rutkowska, K. Geben, W. Ušinskiene, O języku polskim na Kowieńszczyźnie, [w:] Język polski na Kowieńszczyźnie. Historia – sytuacja socjolingwistyczna – teksty, pod red. H. Karaś, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa - Wilno 2001, ss. 542.

[Rec. M. T. Lizisowa, „Acta Baltico-Slavica” 26, Warszawa 2001/2002, s. 325-329; Z. Sawaniewska-Mochowa, Halina Karaś, Krystyna Rutkowska, Kinga Geben, Wiktoria . Ušinskiene Język polski na Kowieńszczyźnie. Historia. Sytuacja socjolingwistyczna, cechy językowe, teksty, ….Warszawa-Wilno: Dom Wydawniczy ELIPSA, 2001, stron 542,„Acta Baltico-Slavica” 27, 2003, s. 191-198].

4. Glosariusz staropolski – etymologiczny słownik dydaktyczny,pod red. S. Dubisza i W. Decyk-Zięby,Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2009 (współautorzy: W. Decyk-Zięba, S. Dubisz, K. Długosz-Kurczabowa, Z. Gałecki, J. Garczyńska, A. Kępińska, B. Taras, I. Winiarska-Górska) – opracowanie haseł przymiotnikowych.

Słowniki i kompendia internetowe (redakcja naukowa, współautorstwo):

1. H. Karaś (red. nauk. i współautor), Gwary polskie. Przewodnik multimedialny, pod red. H. Karaś, [w:] http://www.gwarypolskie.uw.edu.pl – Warszawa 2008; wersja poszerzona i uzupełniona z dnia 30 listopada 2009 r.

2. H. Karaś (red. nauk. i współautor), Dialekty i gwary polskie. Kompendium internetowe, w: www.dialektologia.uw.edu.pl – Warszawa 2010; uzupełnienie o nowe materiały i poprawa serwisu, Warszawa 2011.

3. H. Karaś (współautor), Jan Karłowicz jako animator życia naukowego i kulturalnego przełomu XIX i XX wieku, w: http://www.karlowicz.flf.vu.lt/ Wilno 2015.

4. H. Karaś (red. nauk. i współautor), Normatywny słownik polskich nazw miejscowych z obszaru Litwy, autorzy: M. Dawlewicz, K. Geben. H. Karaś, M. Kresa, B. Żyło, Wilno 2019.

Redakcja i współredakcja tomów zbiorowych (wybȯr):

1. [Red.] H. Karaś, K. Rutkowska, K. Geben, W. Ušinskiene, Język polski na Kowieńszczyźnie. Historia – sytuacja socjolingwistyczna – cechy językowe – teksty, pod red. H. Karaś, Dom Wydawniczy ELIPSA,Warszawa - Wilno 2001, ss. 542 (redakcja i współautorstwo pracy).

2. [Red.] H. Karaś, Czynić słowami. Studia ofiarowane Krystynie Długosz-Kurczabowej, Wydawnictwo Wydziału Polonistyki UW, Warszawa 2006, ss. 399.

3. [Współred.] B. Falińska, H. Karaś (red.), Studia Gwaroznawcze, t. 1. Pogranicze w języku i kulturze, Łomża 2011.

4. [Współred.] B. Falińska, H. Karaś (red.), Studia Gwaroznawcze, t. 2, Z zagadnień leksyki i słowotwórstwa, Łomża 2015.

5. [Współred.] M. Bańko, H. Karaś (red.), Między teorią a praktyką. Metody współczesnej leksykografii; T. I. Biblioteki „Prac Filologicznych”, WUW.

Rozprawy i artykuły naukowe w czasopismach (wybór):

1. H. Karaś, Cechy fonetyczne i fleksyjne potocznej polszczyzny mówionej na Łotwie, "Poradnik Językowy" 1995, z. 3, s. 35-55.

2. H. Karaś, O polszczyźnie anonimowej gramatyki języka litewskiego z I ćwierci XIX wieku (przez X.D.K.P.S). Fleksja, składnia, słownictwo, „Prace Filologiczne” XLV, 2000, s. 225-244.

3. H. Karaś, O polszczyźnie anonimowej gramatyki języka litewskiego z I ćwierci XIX wieku (przez X.D.K.P.S). Pisownia. Fonetyka, „Poradnik Językowy” 2000, z. 7, s. 1-21.

4. H. Karaś, Sytuacja języka polskiego na obszarze smołwieńskim na Litwie, „Prace Filologiczne” XLVI, 2001, s. 265-292.

5. H. Karaś, Zmienność, wariantywność i wielokulturowość antroponimii południowej, Wileńszczyzny w XVIII-XIX w. „Prace Filologiczne” XLVIII, 2003, s. 59-280. 

6. H. Karaś, O języku "Dzienników" Antanasa Baranauskasa, "Archivum Lithuanicum" 2004, 6, Vilnius, s. 177-198.

7. H. Karaś, Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie ogólnej – historia i współczesność,   „Poradnik Językowy” 2007, z. 5, s. 25-43.

8. H. Karaś, Rosyjskie zapożyczenia formalnosemantyczne w Uniwersalnym słowniku języka polskiego pod redakcją Stanisława Dubisza„ Prace Filologiczne” 2007, LIII, s. 281-292.

9. H. Karaś, Kresowe cechy fonetyczne w polszczyźnie standardowej uczniów polskich szkół średnich na Litwie, „LingVaria” 2009, IV, nr 2 (8), s. 83-93.

10. H. Karaś, Polskie słowniki gwarowe – dzieje, typologia, metody opracowania, „Poradnik Językowy” 2010, z. 4, s. 72-104.

11. H. Karaś, O potrzebie badań nad życiem naukowym przełomu XIX i XX w. Jan Karłowicz jako animator ówczesnego ruchu umysłowego, „Poradnik Językowy” 2012, z. 5, s. 6-20.

12. Karaś H., Kresa M., Krawczyk-Wieczorek A., Towards a Corpus of Polish Dialect Texts, „Prace Filologiczne” 2012, LXIII, s. 129-145.

13. H. Karaś, Perspektywy polskiej dialektologii, „Poradnik Językowy” 2012, z. 8, s. 15-28.

14. H. Karaś, Jano Karlovičiaus indėlis į dialektologijos tyrimus. Lenkų tarmių žodynas– lūžio žodynas, „Acta Linguistica Lithuanica” 2012, LXVII, s. 78-100.

15. H. Karaś, Uwagi o leksyce polszczyzny na Litwie na pograniczu litewsko-łotewsko-białoruskim, „Acta Baltico-Slavica” 2013, t. 37, s. 359-382.

16. H. Karaś, Z dziejów "Słownika wyrazów obcego a mniej jasnego pochodzenia…" Jana Karłowicza. Rękopis a druk, „Prace Filologiczne” 2014, LXV, s. 187-204.

17. H. Karaś, Odrodzenie polszczyzny czy jej zanik? O sytuacji języka polskiego na dawnych Kresach Wschodnich, „Poradnik Językowy” 2015, z. 8, s. 18-35.

18. H. Karaś, Zadania dialektologii w zakresie ochrony ginących gwar, „Gwary dziś” 2015, vol. 7, s. 83-96.

19. H. Karaś, Jan Karłowicz jako językoznawca, „Laboratorium Kultury” 2015, nr 4, s. 29-63.

20. H. Karaś, Frekwencja jako jeden z wyznaczników zróżnicowania polszczyzny na Litwie (na przykładzie gwar okolic Ignalina i Jeziorosów), „Poradnik Językowy” 2018, z. 4, s. 61-76.

21. H. Karaś, Wpływy języka rosyjskiego na polszczyznę – stan i problemy badań, „Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego”, t. LXVI, 2018,  https://doi.org/10.26485/RKJ/2018/66/12, s. 185-217.

22. H. Karaś, W tej rzeki.Miejscownik lp. rzeczowników żeńskich twardotematowych w gwarach polskich na Litwie, „Prace Filologiczne”, LXXIII, 2019, s. s. 135-154.

23. H. Karaś, Jeszcze o potrzebie dokumentowania leksyki gwarowej (na przykładzie wybranych wyrazów południowomałopolskich z okolic Biecza), „Gwary Dziś”, nr 11, 2019, s. 19-27.

Rozprawy i artykuły naukowe w tomach zbiorowych:

1. H. Karaś, Kalki semantyczne z języka rosyjskiego w polszczyźnie 2. połowy XIX i początków XX w. w świetle ówczesnych źródeł poprawnościowych, [w:] Studia nad słownictwem XIX wieku, t.I, pod red. W. Kupiszewskiego, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 1992, s. 105-137.

2. H. Karaś, N. Kolyte, Juozo Čiuldos gramatikos terminai ir kalba, [w:]Lietuviu atgimimo istorijos studijos 6. Juozas Čiulda. Trumpi samprotavimai apie žemaičiu kalbos gramatikos taisykles, red. G. Subačius, Vilnius 1994, s. 56-78.

3. H. Karaś, Język polski na Łotwie, [w:] Język polski poza granicami kraju, pod red. S. Dubisza, Uniwersytet Opolski – Instytut Filologii Polskiej, Opole 1997, s. 69-78.

4. H. Karaś, Latynizmy wyrazowe w "Potopie" Henryka Sienkiewicza, [w:] Słowa w różnych kontekstach, pod red. S. Dubisza, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 1998, s. 89-132.

5. H. Karaś, X.D.K.P.S. gramatikos lenkų kalbos ypatybes, [w:]X.D.K.P.S. lietuvių kalbos gramatika: XIX amžiaus pradžia, red. G. Subačius, Mokslo ir enciklopediju leidybos institutas, Vilnius 2002, s. 50-87.

6. H. Karaś, O polszczyźnie wokół Jeziorosów na Litwie, [w:] „Studia nad polszczyzną kresową” pod red. J. Riegera, t. XI, Warszawa 2004, s. 35-72.

7. H. Karaś, Sytuacja języka polskiego na Litwie dziś, [w:] Język polski jako narzędzie komunikacji we współczesnym świecie, red. Jan Mazur, Małgorzata Rzeszutko-Iwan, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2007, s. 207-224.

8. H. Karaś, Z dziejów kontaktów językowych polsko-rosyjskich. Rusycyzmy w języku polskim, [w:] Wielojęzyczność. Kontakty językowe w rozwoju kultur słowiańskich, pod red. S. Dubisza, I. Stąpor, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, Pułtusk 2008, s. 297-349.

9. H. Karaś, Charakterystyka wyrazu szlachta w gwarach polskich na Litwie, [w:] W kręgu języka, red. M. Skarżyński i M. Szpiczakowska, Księgarnia Akademicka, Kraków 2009, s. 69-80.

10. H. Karaś, Zmiany w wymowie samogłosek nosowych w gwarze podegrodzkiej, [w:] Polszczyzna Mazowsza i Podlasia. Tom XIV,red. Dorota Czyż i Małgorzata Frąckiewicz, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów, Łomża 2010, s. 139-148.

11. H. Karaś, Osobliwości trybu przypuszczającego w polszczyźnie standardowej uczniów szkół polskich na Litwie, [w:] Słowa - kładki, na których spotykają się ludzie różnych światów, red. I. Burkacka, R. Pawelec, D. Zdunkiewicz-Jedynak, Wydawnictwo Wydziału Polonistyki, Warszawa 2010, s. 299-314.

12. H. Karaś, Cmentarze na Litwie jako znak wielokulturowego dziedzictwa Wielkiego Księstwa Litewskiego, [w:] Językowe  i  kulturowe dziedzictwo Wielkiego Księstwa Litewskiego, pod red. J. Mędelskiej i Z. Sawaniewskiej-Mochowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2010, s. 59-74.

13. H. Karaś, Uwagi o polskich transkrypcjach nagrobnych na Litwie, [w:] Nekropolie jako znak kultury pogranicza polsko-wschodniosłowiańskiego, pod red. F. Czyżewskiego, A. Dudek-Szumigaj i L. Frolak, Lublin 2011, s. 93-105. Lublin 2011.

14. H. Karaś, Gwara kurpiowska dawniej i dziś, [w:] Studia Gwaroznawcze1. Pogranicze w języku i kulturze, pod red. B. Falińskiej, H. Karaś, Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe, Łomża 2011, s. 109-137.

15. H. Karaś, O projekcie bazy dźwiękowej polskich tekstów gwarowych "Nowy Kolberg", [w:] „Gwary dziś. 6. Aktualne problemy dialektologii słowiańskiej”, red. J. Sierociuk, Poznań 2012, s. 179-190.

16. H. Karaś, Sytuacja języka polskiego w okolicach Wiłkomierza na Litwie, [w:] „Język polski dawnych Kresów Wschodnich”, t. 5, red. K. Czarnecka, D. Kowalska, Warszawa 2012, s. 103-114.

17. H. Karaś, Dialektologia a ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego, [w:] „Niematerialne dziedzictwo kulturowe: wartości – źródła – ochrona”, red. J. Adamowski, K. Smyk;  w serii: „Niematerialne Dziedzictwo Kulturowe w Polsce i Jego Ochrona”, t. I, Lublin-Warszawa 2013,  s. 207-218.

18. H. Karaś, Wariantywność niektórych nazw miejscowych w polszczyźnie  gwarowej na Litwie, [w:] „Szkice onomastyczne i dialektologiczne”, red. E. Dzięgiel, T. Korpysz, Warszawa 2013, s. 183-198.

19. H. Karaś, Dobór haseł w części polskiej słownika Konstantego Szyrwida, [w:] „Leksikografija ir leksikologija” 3. Konstantino Sirvydo darbai ir jo epocha, Vilnius 2013, s. 75-102.

20. H. Karaś, Jak chronić ginące dialekty i gwary [w:] „Europejskie i regionalne instrumenty ochrony języków zagrożonych”,red. L. Nijakowski, Warszawa 2014, s.23-33.

21. H. Karaś,  Osiągnięcia Jana Karłowicza w zakresie językoznawstwa polonistycznego, [w:] „Funkcjonowanie języków i literatur na Litwie”, red. M. Dawlewicz, I. Fedorowicz, A. Kaleda, Vilnius 2014, s. 260-282.

22. H. Karaś, Ogólne założenia Korpusu Gwar Polskich, [w:] „Діалектологічні студії”.10. „Традиції і новаторство”. Львів 2015. Відп. ред. П.Гриценко, Н. Хобзей, c. 7-17.

23. H. Karaś, Przymiotniki pochodne od nazw miejscowych z terenu Litwy. Zagadnienia poprawnościowe, [w:] „Tyle się we mnie słów zebrało”. Szkice o języku i tekstach, red. D. Jedynak, B. Pędzich, M. Wanot-Miśtura, Warszawa 2018, Dom Wydawniczy Elipsa, s. 199–218.

24. H. Karaś, Wyrównania tematów w odmianie czasownika iśći czasowników pochodnych w gwarach polskich na Litwie, Studia Dialektologiczne V, red. B. Grabka, R. Kucharzyk, A. Tyrpa, Kraków 2019, s. 61-75.